คำอธิบาย
เรื่องราวของเสมียนนายหนึ่ง ที่พัฒนาตนขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งสเปน เสียดสี และสะท้อนความเป็นชนชั้นของมนุษย์
ทั้งเศร้าและน่าขัน
โกโกลเขียน บันทึกของคนบ้า ขึ้น เป็นช่วงที่เขาสนใจอย่างมากต่อเนื่องราวของการเป็นบ้า และได้แสดงความเข้าใจในพัฒนาการของการเป็นบ้านั้นออกมาในรูปของบันทึก โดยใช้ฉากวิถีชีวิตเหลวไหลของเซนต์ปีเตอร์สเบร์กผูกโยงเข้ากับเรื่องราวขัดแย้งจนเกิดการวุ่นวายขึ้นทั่วประเทศในปัญหาการสืบราชบัลลังก์ของสเปน ซึ่งเป็นกรณีใหญ่โตเท่าๆกับการปฏิวัติใหญ่เดือนกรกฎาคมของฝรั่งเศส แล้วนำตัวละครของเขาไปสู่ความเชื่อว่าตัวเองเป็นกษัตริย์ผู้ซึ่งชาวสเปนทั้งประเทศกำลังค้นหาอยู่
………………………………………………………..
คำนำการพิมพ์ครั้งที่สอง
หลังเหตุการณ์ตุลาคม 2519 งานวรรณกรรมเหมือนเป็นหนทางหนึ่งของการหลบหนีจากโลกแห่งความจริงทางการเมือง งานแนวทดลอง งานเชิงสัญลักษณ์ เป็นทางเลือกของการเขียนและการอ่าน ส่วนงานวรรณกรรมแปลก็ยังคงต่อยอดจากแนวเพื่อชีวิตและอุดมคติ นักอ่านจะรู้จักชื่อของ สิทธิชัย แสงกระจ่าง จากการแปลงานวรรณกรรมของนักเขียนรัสเซียระดับโลก เช่น ลีโอ ตอลสตอย ฟีโอดอร์ ดอสโตเยฟสกี้ รวมทั้ง นิโคไล โกโกล ซึ่งมีแนวการเขียนที่แตกต่างจากนักเขียนแนวเพื่อชีวิตร่วมสมัย ด้วยการเขียนแบบเหนือจริง เป็นงานสัญลักษณ์ ที่เต็มไปด้วยการเสียดเย้ยสังคมที่เต็มไปด้วยความกดขี่ทางชนชั้น
บันทึกของคนบ้า ผลงานของ นิโคไล โกโกล พิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2522 โดยรวมกับเรื่องสั้นเรื่องอื่น โดยสำนักพิมพ์กอไผ่ ในชื่อเล่ม บันทึกของคนบ้า และได้ตีพิมพ์เป็นเล่มเดียวครั้งแรก (โดยการแปลใหม่ และนามใหม่ ดลสิทธิ์ บางคมบาง) เมื่อ พ.ศ. 2545 จำนวนพิมพ์ 1,000 เล่ม ใช้เวลาจำหน่ายผ่านสายส่งเคล็ดไทย นานเกือบ 10 ปี กว่าหนังสือจะหมด สำนักพิมพ์คมบางได้เว้นระยะไปช่วงหนึ่งจนแน่ใจว่า มีนักอ่านจำนวนหนึ่งที่ยังต้องการอ่านงานวรรณกรรมเสียดสีเล่มนี้อยู่ จึงได้จัดพิมพ์ซ้ำในปี 2557 นี้ จำนวน 1,000 เล่ม เช่นครั้งแรก
อย่างไรก็ตาม ต้องบันทึกไว้ว่า สถานการณ์การอ่านวรรณกรรมแปลในระยะไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ ค่อนข้างเป็นไปในทางบวก มีหลายสำนักพิมพ์ตีพิมพ์แปลผลงานของนักเขียนระดับโลกออกมามากมาย ในระดับที่เรียกว่าคึกคักเลยทีเดียว รวมทั้งงานของ นิโคไล โกโกล ด้วย ซึ่งงานของ นิโคไล โกโกล นับเป็นงานที่ ทันสมัย อยู่ตลอด แม้จะอ่านในยุคสมัยใด ในการปกครองแบบใด
หวังว่าการจัดพิมพ์ผลงานของนักเขียนรัสเซียผู้นี้ ในยุคสมัยนี้ จะช่วยให้ผู้คนได้รู้ทันภาวะ ใกล้บ้า ของตนเอง!