คาฟคา นักเขียนเยอรมัน-ยิว
เกิดที่กรุงปราก (ปัจจุบันคือสาธาณรัฐเชก) ผู้ขึ้นชื่อด้านงานเขียนที่ยากแก่การตีความ
สับสนด้วยการเล่นกับโครงสร้างของภาษา และแปลกประหลาดด้วยการสร้างเรื่องเหนือจริง ทั้งแก่นแกนสำคัญของเรื่องก็เต็มไปด้วยความหดหู่
อึดอัด กดดัน

แค่จะอ่านให้เข้าใจตรงกัน
ยังถกเถียงกันตั้งแต่ระดับมัธยมจนถึงปริญญาเอก
ไม่นับชีวประวัติที่ค่อนข้างมีความซับซ้อน

แต่การนำงานเขียนของคาฟคามาเป็นคอมมิกส์
หรือการ์ตูน นี่น่าจะยิ่งโคตรๆๆ ยาก เพราะต้องผ่านการตีความตัวอักษรมาเป็นภาพ
และแน่นอน เนื้อเรื่องคงห่างไกลคำว่าอ่านเอาสนุกแน่ๆ

 

ช่วงเทศกาลงาน
Unfoldering Kafka
Festival 2017

คืองานเทศกาลที่เรียกได้ว่า
คือ “ศิลปะส่องทางให้แก่กัน” โดยมีงานเขียนของคาฟคา เป็นจุดศูนย์กลาง
และแผ่ขยายแตกหน่อแตกผลออกมาเป็นงานศิลปะต่างๆ ที่มาจากคาฟคา ไม่ว่าจะ ละคร
ภาพยนตร์ และงานการ์ตูน

เทศกาลนี้จัดขึ้นที่กรุงเทพฯและเชียงใหม่
ช่วงเดือนพฤศจิกายน ซึ่งมีกิจกรรมหลายอย่างมาก ทั้งละครเวที ภาพยนตร์ และนิทรรศการต่างๆ
เสียแต่ว่าการประชาสัมพันธ์อาจจะไปถึงคนรักคาฟคาช้าไปนิด
ด้วยเป็นช่วงจังหวะกระชั้นชิด และมีกิจกรรมหลายส่วนมาก อาจมีการสับสนอยู่หลายงาน

 

สำหรับ Kafka Kommiks นี้ จัดที่สถาบันเกอเธ่
เป็นการแสดงผลงาน และสื่อนิทรรศน์เกี่ยวกับการ์ตูน หรือ คอมมิคส์
ที่มาจากงานเขียนของคาฟคา  3 คน คือ

Chantal
Montellier ชาวฝรั่งเศส (ฉันอยากเรียกชื่อเขาว่านายจัลฑาล)

David Zane
Rowitz  ชาวเยอรมัน

Robert Crumb ชาวอเมริกา

Jaromir 99 ชาวเชก

ทั้งสี่นายนี้
สร้างงานคอมมิกส์จากงานเขียนของคาฟคา

อย่างที่กล่าวไว้
มันห่างไกลจากคำว่าสนุกสนาน
ผลงานแรกที่มุ่งตรงไปหา เป็นของนายจัลฑาล หรือ Chantal Montellier ศิลปินฝรั่งเศส ที่เขียนคอมมิกส์หลายเรื่อง
อย่างเรื่อง เซ็กส์และความสัมพันธ์ ซึ่งนิทรรศการจัดทำได้น่าสนใจ
เป็นตู้เล็กที่มีช่องสำหรับสอดส่องสายตาไป เหมือนเราแอบมองช่องประตูเข้าไปดูเซ็กส์ในห้อง
และแน่ล่ะ เป็นภาพคอมมิกส์ของเขา

ถัดมาเป็นภาพหน้าคาฟคาใหญ่ยักษ์ปูเต็มพื้น
ทอดทางไปสู่ภาพคอมมิกส์อีกเรื่อง คือเรื่อง The Trial

ลายเส้นออกไปทางอึดอัด
รูปร่างหน้าตาดูรวดร้าวไปหมด สมกับเป็นงานที่แปรรูปมาจากงานเขียนของคาฟคาจริงๆ

 

ศิลปินคนต่อมามีผลงานจัดแสดงที่ทางเดินไปห้องสมุด ในนามแฝงชื่อ Jaromir 99

 

เขาเป็นศิลปิน และยังมีวงดนตรีของตัวเองในชื่อ Priessnitz (ลองเข้าไปส่องดูสิ เขาใช้งานสไตล์เดียวกันในการทำปกผลงานด้วย)
ลองเสิร์จดูตอนหลังพบชื่อวง Kafka Band น่าจะเป็นของเขาเช่นกัน
(หรือวงเดียวกัน ไม่แน่ใจ) และงานชิ้นนี้คืองานที่จัดแสดง

https://www.youtube.com/watch?v=fymn_pdIXW8

เข้าใจว่านำเนื้อเรื่องส่วนหนึ่งมาใส่ทำนองเลย เพราะลงเครดิตไว้ว่า

Lyrics: Franz
Kafka (Das Schloss — The Castle / Zámek)

งานของเขาคงโทนสีดำเทา คนนี้เท่ตรงทำเพลงเองด้วย และทำภาพแอนนิเมชั่นเอง เท่มากๆ

 

ผลงานสุดท้ายแสดงในห้องสมุด
ของ David Zane
Rowitz  ชาวเยอรมัน และ Robert Crumb ชาวอเมริกา มาเป็นคู่

ทั้งสองร่วมกันเขียนคอมมิกส์ขึ้น ลายเส้นหม่นมืดเช่นเดียวกัน ผลงานชื่อ
Kafka (เข้าใจว่าเป็นชีวประวัติ)

หลายภาพแสดงถึงความเจ็บปวดและกดดัน
ของชีวิตนักเขียนที่ชื่อคาฟคา ทั้งความรู้สึกอยากตายหลายช่วง
เป็นงานชุดที่ดูแล้วแทบอยากร้องไห้ (ขณะเขียน ฟังเพลงวง Kafka Band ไปด้วย ย้อนดูรูปไปด้วย นี่เศร้าเลย)

 

มันไม่ใช่เรื่องสนุกสนานเลยล่ะ

ทั้งคาฟคาและเมล็ดพันธุ์ที่งอกมาจากคาฟคา แต่มั้นกลับกินลึกข้างใน ค่อยๆ ซึมลงมา
แล้วก็พบว่า มนุษย์พร้อมเสมอที่จะหม่นมืด…